BIAŁORUŚ: REFERENDUM KONSTYTUCYJNE (27.02.2022)

25 stycznia 2022 r. białoruska Centralna Komisja Wyborcza potwierdziła datę referendum konstytucyjnego na 27 lutego. Referendum ma zawierać jedno pytanie: “Czy przyjmie Pan/Pani zmiany i uzupełnienia Konstytucji Republiki Białoruś?” Czego dotyczą zmiany i jaki mogą mieć wpływ na przyszłość wschodniego sąsiada Polski?

Fot.: Belta By

Kontekstem dla przeprowadzanych zmian i organizacji referendum są masowe protesty po fałszerstwie wyborów prezydenckich w sierpniu 2020 r. Projekt konstytucji został przygotowany przez specjalną komisję pracującą od marca 2021 r. i publicznie zaprezentowany w grudniu 2021 r.

Należy zwrócić uwagę na rolę Rosji w inicjacji zmian konstytucyjnych. Jak zauważa Bartosz Tesławski, redaktor naczelny portalu “NaWschodzie”, MSZ Rosji już na początku 2021 r. sygnalizowało Białorusi potrzebę zmian w obecnej konstytucji. Zdaniem eksperta, Kreml próbuje, poprzez zainicjowanie przemian prawnych, uspokoić nastroje społeczne i zadbać o dobry wizerunek Rosji w społeczeństwie białoruskim. Celem jest przeciwdziałanie ewentualnej kolorowej rewolucji, pokazując, że pozytywna zmiana “nie musi płynąć z zachodu”. [2]

Jakie są największe proponowane zmiany w konstytucji?

Konstytucja wprowadza kadencyjność prezydenta. Możliwe są 2 kadencje, co oznacza, że Łukaszenka mógłby pełnić urząd prezydenta w teorii do 2035 r. Zakończenie kadencji prezydenckiej nie oznaczałoby jednak dla Łukaszenki odejścia z życia politycznej ze względu na kolejny zapis ustanawiający nowe ciało przedstawicielskie ze stanowiskiem przewodniczącego na czele.

Nowy organy władzy “Ogólnobiałoruski Zjazd Ludowy” miałby składać się z ponad 2.5 tys. delegatów reprezentujących zakłady pracy, związki zawodowe i wiele instytucji publicznych. W teorii ma to wpływać na szerokie przedstawicielstwo społeczne, w praktyce jednak delegaci nie są wybierani na sposób demokratyczny. Jak zauważa Dr Leszek Sykulski, taki organ jest szerokim polem do popisu dla białoruskiej władzy i służb specjalnych poprzez odpowiednią “selekcję” delegatów. [3]

Prawdopodobny jest scenariusz, w którym Łukaszenka ustępuję z funkcji prezydenta i zostaje Przewodniczącym Zjazdu, nie tracąc wpływów nad państwem i nowym prezydentem. Może się to wydawać model przemian podobny do Kazachstanu, gdzie Nursułtan Nazarbajew pełnił obowiązki prezydenta przez 5 kadencji, a następnie w 2019 r. ustąpił z tej funkcji, nie tracąc jednak politycznych wpływów. Aleś Zarembiuk, dyrektor Domu Białoruskiego w Warszawie, zwraca uwagę [2] na jedną różnicę w obu przypadkach. Łukaszenka jest w dużo większym stopniu zależny od Rosji niż były przywódca Kazachstanu i próba utrzymania się u władzy może być przepłacona zwiększeniem uzależnienia Białorusi od Rosji.

Wprowadzone zmiany wydają się mieć na celu stworzenie modelu przeprowadzenia pokojowego transferu władzy na Białorusi w obliczu słabnącego poparcia dla Łukaszenki. Nowy projekt konstytucji pozwoliłby na wprowadzenie nowej postaci reprezentującej społeczeństwo Białoruskie, jednocześnie obecny dyktator zachowałby swój wpływ i uniknął odpowiedzialności za zbrodnie popełnione podczas swojej kadencji. ---

Autor: Michał Ciepliński

Źródła: 1. https://belsat.eu/.../25-01-2022-bialorus-ckw-oglosila.../ 2. https://www.youtube.com/watch?v=r2roexz6ZUA 3. https://www.youtube.com/watch?v=m5SGAUVo-kM

#ObserwatorzyKremla #Białoruś #Łukaszenko